Znaczenie cyklooksygenaz w neurotoksyczności peptydów amyloidu β w chorobie Alzheimera

• Published in: Neurologia i neurochirurgia polska 2010, Vol.44 (1), p.65-79
• Main Authors: Cąkała, Magdalena, B. Strosznajder, Joanna
• Format: Article
• Language: Polish
• Subjects: Alzheimer's disease; amyloid β; choroba Alzheimera; cyclooxygenase; cyklooksygenaza; inflammation; zapalenie
• ISSN: 0028-3843
• DOI: 10.1016/S0028-3843(14)60407-2

Przewlekłe procesy zapalne odgrywają istotną rolę w przebiegu choroby Alzheimera (ChA). Dotychczas uważano, że rozwijają się one w odpowiedzi na zewnątrzkomórkowe agregaty peptydów amyloidu β (Aβ) odkładające się w mózgu chorych na ChA. Badania epidemiologiczne wykazały, że długotrwałe stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) zmniejsza ryzyko zachorowania na ChA. Leki te są inhibitorami cyklooksygenaz (COX), enzymów syntetyzujących eikozanoidy, główny składnik odpowiedzi zapalnej w organizmie. Najnowsze badania przyniosły dwa zaskakujące odkrycia: 1) toksyczną formą Aβ nie są agregaty, lecz raczej oligomery Aβ, występujące zarówno wewnątrzkomórkowe, jak i zewnątrzkomórkowo; 2) aktywacja COX-2 zachodzi na wczesnych etapach rozwoju ChA i poprzedza powstawanie blaszek starczych oraz aktywację mikrogleju. Odkrycia te wskazują na możliwy udział COX w toksyczności peptydów Aβ w komórkach nerwowych w I fazie ChA, a nie tylko w rozwoju odpowiedzi zapalnej w komórkach glejowych w zaawansowanym stadium choroby. Uzyskane wyniki wskazują na konieczność dalszych badań nad rolą COX w patogenezie/patomechanizmie ChA. In the course of Alzheimer's disease (AD), chronic inflammation is initiated by amyloid β (Aβ) peptide aggregates that extensively participate in neurodegeneration. Epidemiological studies have shown that long-term use of non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) reduces the risk of developing AD. NSAIDs are inhibitors of cyclooxygenases (COXs), enzymes involved in synthesis of eicosanoids, a major component of the inflammatory process. Recent studies have brought two new findings: 1) the toxic form of Aβ is its intra- and extracellular oligomers, rather than aggregates; 2) COX-2 activation is an early event in AD, preceding plaque formation and microglia activation. This finding suggests that COX might participate in Aβ toxicity in neurons in the early stage of AD independently of its role in the inflammatory reaction in glial cells in the advanced stage of AD. However, further studies on the role of COXs in the pathogenesis/pathomechanism of AD are needed.