Geçmişten günümüze insan-çevre ilişkisi

• Published in: International journal of geography and geography education 2024-05 (52), p.179-199
• Main Author: Ceylan, Serdar
• Format: Article
• Language: English
• ISSN: 2630-6336; 2630-6336
• DOI: 10.32003/igge.1429759

Avcı toplayıcı toplumda, tarım, endüstri ve post-endüstriyel toplumlarda insan-çevre ilişkisinin ne yönde olduğu, araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Araştırma, ikincil veriler olan bilimsel yayınlar üzerinden yürütülmüştür. Araştırma verileri, betimlenerek yorumlanmış ve anlamlandırılmıştır. Araştırma bulgularına göre insan-çevre ilişkisi, geçmişten günümüze gelinceye kadar farklılaşmıştır. Farklı yüzyıllarda yaşamış toplumlarda, çevrenin kullanımının da farklı yoğunlukta ve yaklaşımda olduğu görülmektedir. Neolitik öncesinde doğaya bağımlı olan insan, yerleşik yaşama geçiş ile birlikte insan ve hayvan gücünü birleştirerek doğayı sömürmeye başlamıştır. Endüstri Devrimi ile makine çağına geçilmesi, mühendislik teknolojisinin gelişmesi ve demir çelik üretiminin artması insanın doğaya hükmetmesinin yolunu açmıştır. Endüstri toplumunda ekonomik büyümeye odaklı ve insan merkezli doğa anlayışı, doğanın sömürüsüne, doğal kaynakların ve büyümenin sınırlarına ulaşılmasına ve büyük çevresel sorunların ortaya çıkmasına neden olmuştur. 1970’lerin postmodern toplumunda, politikanın merkezine çevre kavramının girmesi ile çevresel hareketler hız kazanmıştır. Bu duruma bağlı olarak postmodern toplum, endüstri toplumunun çevre anlayışını eleştirmiş; insanın doğayı merkeze alan sürdürülebilir bir çevre bir anlayış ile hareket etmesi gerektiğini belirtmiştir.