Buddhist Metin Cātakaların İntizar Hüseyin’in öykücülüğüne yansımaları: Kaplumbağa öyküsü

• Published in: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü dergisi 2020-12, Vol.22 (4), p.1447-1464
• Main Authors: Kökdemir,Esra, Şahbaz,Davut
• Format: Article
• Language: eng ; tur
• Subjects: buddha; buddhism; buddhizm; cātaka; Felsefe & Psikoloji & Sosyoloji; hindistan-pakistan; Hukuk; india-pakistan; intizar hussain; i̇ntizar hüseyin; jātaka; Maliye & Muhasebe & Vergi; Siyasal Bilimler; Tarih
• ISSN: 1302-3284; 1308-0911
• DOI: 10.16953/deusosbil.779908

Buddhizm1, Hint-Alt kıtasında MÖ 6. yüzyılda ortaya çıktığı ilk dönemde öğretisi tamamen Hindistan’a özgü saf bir Hint öğretisidir. Hinduizm’in baskın yapısına rağmen Hindistan’da kabul görüp, felsefi ve dini anlamda yaşam biçimi olmaya başladıktan sonra Buddhizm, öncelikle Asya’da ardından Batılı coğrafyalarda yayılmış, buradaki kültürleri derinden etkilemiş ve aynı zamanda bu kültürlerden etkilenmiştir. Gautama Buddha’nın doğum hikâyeleri olarak bilinen ve özünde benlik arayışındaki insanın ve toplumun ahlaki ve etik açıdan gelişmesi ve zamanın döngüselliğine dayalı yaşam kuramının özümsenebilmesi için temel öğretileri içeren Cātakalar, Buddhizm’in bu farklı dinler ve kültürler üzerindeki etkililiğine hizmet eden en önemli anlatılardandır. Hindistan’da doğan ve bu ülkenin 1947 yılında bölünüp Pakistan’ın kurulmasıyla, Hindistanlı Müslümanların birçoğu gibi Pakistan’a göç eden İntizar Hüseyin, ilk dönem eserlerinde bu acılı bölünmenin yansımalarına yer verse de, ilerleyen dönemlerde destanlara ilgi duymuştur. Yazar bu dönemin ertesinde, Hindistan kültürüne ait yerel anlatıları inceleyerek kendisine has sürrealist ve sembolik temalar içeren, destansı bir öykü anlayışı geliştirmiştir. İntizar Hüseyin’in Hint kültüründe etkilendiği en önemli masalsı anlatılardan biri de Buddhist Cātaka anlatıları olmuştur. Yazar, Cātaka anlatılarında geçen olay ve karakterleri bir takım tematik ve teknik değişikliklerle kendi öykülerine taşımış, böylelikle gerek Urdu edebiyatında gerekse Hint edebiyatında oldukça özel ve yeni bir tarzın gelişimine katkıda bulunmuştur. Bu çalışmada, Cātaka anlatılarının yansımaları karşılaştırmalı metinler aracılığıyla incelenmiş ve Urdu öyküsünün gelişiminde Hindistan kültür ve medeniyetinin önemine dair bilgiler sunulmaya çalışılmıştır.