Yahudilik’te ‘tikkun olam: Dünyayı tamir etme’ kavramı üzerine bir araştırma

• Published in: Cumhuriyet ilahiyat dergisi 2019, Vol.23 (1), p.291-309
• Main Author: Özalp,Mürsel
• Format: Article
• Language: eng ; tur
• Subjects: american jewry; amerikan yahudiliği; dinler tarihi; dünyayı tamir etmek; Edebiyat; Felsefe & Psikoloji & Sosyoloji; history of religion; judaism; repairing the world; tikkun olam; yahudilik
• ISSN: 2528-9861; 2528-987X
• DOI: 10.18505/cuid.538067

İbranice bir terkip olan tikkun olam, dünyayı tamir etmek, onarmak ya da iyileştirmek gibi anlamlara gelmektedir. Günümüzde bu ifade, özellikle Amerikan liberal Yahudi kanat tarafından aktivizm, siyasi katılım ve sosyal adalet çağrı ve çabalarından hayır hasenat işlerine, çevre sorunlarından sağlıklı beslenmeye kadar varan geniş bir alanda slogan olarak kullanılmaktadır. Yahudi dini günlerine ve Yahudi tandanslı toplantılara katılan Amerikan başkanları da konuşmalarında tikkun olamı İbranice aslıyla zikredip, bunun Yahudiliğin özünde bulunan, Yahudi geleneği ve düşüncesinde önemli yer tutan dini bir kural ve/veya vecibe olduğunu dillendirmektedirler. Ancak, terkibin geçtiği dini literatürdeki bağlamlarına bakıldığında, net bir tanımlamada bulunmak zor olsa da modern/moda kullanım alan ve anlamlarını yansıtmadığı görülmektedir. Zaten geleneği temsil iddiasındaki Rabbinik Yahudilik ve onun günümüzdeki uzantısı olan Ortodoks Yahudilikte tikkun olam görmezden gelinen hatta reddedilen bir terimdir. Bu durum terimin Amerika ve İsrail’deki kullanım ve yaygınlık oranlarında da görülmektedir. Dolayısıyla bu makalede, özellikle Mişna’daki kaidelerden hareketle tikkun olam terkibinin dini-hukuki bağlam ve muhtemel anlamları, Yahudi litürjisinde tikkun olam kavramı ve kastettiği anlam ile mistik Yahudilikteki tikkun anlayışı ortaya konulacak, ibarenin modern dönemdeki gelişimi, değişim ve dönüşümü gösterilecektir.