EKONOMİK RASYONALİZMİN DİNSEL GÜDÜSÜ DÜNYEVİ ASKETİKİZMDEN BİREYSEL SEÇİM MANTIĞI ÇIKAR UYUMUNA ve EN YÜKSEK FAYDAYA GEÇİŞ

• Published in: İktisat Fakültesi mecmuası 2013-09
• Main Author: AKALIN, Kürşat Haldun
• Format: Article
• Language: Turkish
• ISSN: 1304-0235

ÖZETÖzellikle, Orta Çağ Katolikliğinin yükümlülüklerine bağlanmamış ve eskinin dinsel sınırlamasından kendisini özgür kılmış olan puritanlar ve kilise karşıtları, para kazanma ve çok katı bir şekilde çalışma içeriğindeki dünyevi ilgileri reddeden vahiy buyruklarının dışına çok çabuk çıkmışlardır. Dünyevi çilekeşlikte dinsel doyum bulmuşlar, kendilerini tanrıya adama ruh haliyle çalışmışlar, böylece tüm zamanlarında günlük işlerini ve ruhlarını koruma gayretlerini birleştirmişlerdir. Max Weber'e göre, sanayi devriminden bir asır sonra pek çoğu dindarlık ve arınma yolu olarak dünyevi çilekeş ruh halini kaybetmiştir. Adam Smith'den sonra hemen herkes bencil dürtülerin özverili güdülerden çok daha güçlü olduğuna inanmış ve çıkarcılığı kötülük ya da günahkarlık olarak görmemiştir. Ekonomik sahada toplumsal uyuma dayanan bu bireyci ve çıkarcı mekanizma, J.S.Mill tarafından geliştirilen metafizik bir kavram olan faydayla birleştirilmiştir. Neo-klasik iktisatçılara göre, her faktör sahibi ürünün maliyetini en aza indirmeyi ve gelirlerini de en yükseğe çıkarmayı isterken tüketici de faydayı en yükseğe çıkartacak şekilde kendi tüketimini tasarlar.ABSTRACTEspecially puritans and nonconformists who unbound to the medieval catholic obligations and being free from old religious restriction and then they went very easily beyond apocalyptic prescritions which rejected worldly interests such as gain money and worked austerely. They found religious satisfaction in worldly asceticism and worked in the mood of devotion, and their time had been merged between daily business and save soul efforts. According to Max Weber, one century later industrial revolution majority of them lost their mood of worldly ascetic as the way of piety and purity. Since Adam Smith everyone believed that the egoistic impulses are stronger than the altruistic motives and self-seeking is not mean of wickedness or sinful-ness. This individualistic and self-seeking mechanism which depend on the social harmony in economic sphere, joined with utility that a metaphysical concept was advanced by J.S.Mill. According to the neo-classic economics, each employer of factors seeks to minimize the cost of his product and to maximize his own return, and each consumer plans his consumption to maximize utility.