TAYLOR KURALI MEKANİZMASINA BENZER ŞEKİLDE BİR MEKANİZMA İNŞASI ÇABASI: BİST-100 ÜZERİNE SINAMALAR

• Published in: Journal of life economics 2020-01, Vol.7 (1), p.79-102
• Main Authors: YALÇINKAYA, Ömer, EMSEN, Ömer Selçuk, SADEGHZADEH EMSEN, Hatıra
• Format: Article
• Language: eng ; tur
• Subjects: İktisat & İşletme & Finans
• ISSN: 2148-4139; 2148-4139
• DOI: 10.15637/jlecon.7.006

Faizin belirlemesine yönelik olarak geliştirilen Taylor kuralı, iç ve dış unsurlardan hareketle yurtiçi faiz oranlarının hangi düzeyde olacağını ortaya koyan bir mekanizmadır. Taylor kuralında enflasyon ve gelir iç unsur iken, döviz kuru dış unsurdur. Faiz açısından bu mekanizmanın güçlü işlerliği dikkate alındığında, borsanın da benzeri bir yol izleyebileceği düşünülebilir. Dolayısıyla buradan hareketle Taylor kuralında sayılan değişkenlere ilaveten, faiz oranı, altın fiyatları ve dış borsa değerleri modele dâhil edilmiştir. Böylece iç unsur olarak enflasyon (EA), faiz (FA) ve gelir (YA) alınmış; dış unsur olarak da döviz kuru (DA), altın (AA) ve dış borsa (SA) değeri modellenmiştir. Taylor kuralı kapsamında oluşturulan modellerdeki tüm değişkenler Hodrick-Prescot filtrelemesine tabi tutularak açık cinsinden tanımlanmıştır. 1998:Q1-2019:Q3 arası dönem için doğrusal ve doğrusal olmayan sırasıyla L-ARDL ve NL-ARDL yöntemleri ile modeller tahmin edilmiştir. Elde edilen bulgularda, EA değişkeni L-ARDL sonuçlarında anlamlı ve buna karşılık NL-ARDL sonuçlarında ise anlamsız çıkmıştır. Bunun dışında modelde yer alan tüm değişkenler ise istatistiki açıdan anlamlı çıkmıştır. Buna göre borsa üzerine YA, FA ve AA değişkenlerinin etkileri negatif; SA ve DA değişkenleri ise pozitif bulunmuştur. Elde edilen bulgulardan hareketle, Türkiye ekonomisinde borsanın Taylor kuralı mekanizması mantığı çerçevesinde içsel ve dışsal değişkenlerden etkilendiği görülmüştür. Bu değişkenler içerisinde borsanın üretimden, yani ekonomik büyümeden olumsuz yönde etkilenmesi, Türkiye ekonomisinde reel ekonomik boyuttan ziyade, parasal ve dolayısıyla spekülatif boyutun güçlü bir şekilde işlediğini ortaya koymuştur. Buna karşılık diğer değişkenlerin genel eğilimi yansıtacak şekilde oluştuğu dikkat çekmiştir. Jel Kodları: B40, C51, G17.