Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk Hakları ve Çocuk Katılım Hakkına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

• Published in: Cumhuriyet international journal of education 2018-01, Vol.7 (4), p.408-427
• Main Author: Kozikoğlu, İshak
• Format: Article
• Language: Turkish
• Subjects: Children & youth; Childrens Rights; Decision making; Early childhood education; Education; Learning; Learning Processes; Participation; Preschool teachers; Qualitative research; Society; Student Rights; Young Children
• ISSN: 2147-1606
• DOI: 10.30703/cije.445110

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin çocuk hakları ve çocuk katılım hakkına ilişkin görüşlerini belirlemektir. Karma yöntemin kullanıldığı araştırma, Van ilinde görev yapan 103 okul öncesi öğretmeniyle yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak, "Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocukların Katılım Haklarına Yönelik İnançları Ölçeği" ve yarı-yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler; betimsel istatistikler ve betimsel analiz tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, öğretmenlerin çocukların görüşlerini özgürce ifade etme haklarına çok yüksek düzeyde, çocukların kendileriyle ilgili karar alma süreçlerine katılım hakkına ise orta düzeyde katıldıkları belirlenmiştir. Öğretmenlerle yapılan görüşmelerde öğretmenlerin çoğunun çocuk hakları denilince yaşamsal haklar, gelişme hakları, korunma hakları ve katılım haklarına vurgu yaptıkları belirlenmiştir. Öğretmenlerin çocuk katılım haklarına ilişkin en çok çocukların görüşlerini serbestçe ifade etmeleri ve kendileriyle ilgili karar alma süreçlerine katılma haklarını belirttikleri sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin çocuk hakları ve çocuk katılım hakları konusundaki uygulamalarının okul öncesi dönemde öğrenmenin doğasına uygun şekilde gerçekleştiği sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin çocuklara haklarını öğretirken ve çocukların katılım hakkını sağlarken en çok ailelerin geleneksel tutumundan dolayı sorun yaşadıkları belirlenmiştir. Ayrıca, okul öncesi öğretmenlerinin çocukların bilişsel/ gelişimsel özellikleri, kendilerini ifade etmede zorlanmaları veya çekingen davranmalarından kaynaklı sorun yaşadıkları ortaya çıkmıştır. Çocuk hakları ve çocuk katılım haklarına ilişkin ailelerin ve öğretmenlerin bilinçlendirilmesine yönelik seminerler, konferanslar, eğitimler vb. etkinliklerin gerçekleştirilmesi önerilebilir.