A Tipi Kişilik Özelliğinin Kariyerizm Eğilimi Üzerine Etkisinde Ahlaki Çözülme Eğiliminin Aracı Rolü

• Published in: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2021-04 (45), p.47-62
• Main Author: Erdem, Ahmet Tuncay
• Format: Article
• Language: English
• Subjects: a tipi kişilik özelliği; ahlaki çözülme eğilimi; Cognitive ability; Context; Discriminant analysis; kariyerizm; Occupations; Personality; Personality traits; Statistical analysis
• ISSN: 1302-1796; 1304-8899; 2667-4750
• DOI: 10.52642/susbed.897803

Bu çalışmanın temel amacı örgütler açısından sapkın ve yıkıcı davranış biçimleri olarak görülen kariyerizm eǧilimi ve ahlaki çözülme eǧilimlerinin A tipi kişilik özelliǧi kapsamında etkilerinin analiz edilmesidir. Bu doǧrultuda sosyal bilişsel teori ve kontrol odaǧı ilkesi teorileri kapsamında kariyerizm eǧiliminin birey bazında öncüllerini belirlemek amaçlanmaktadır. Araştırmada kariyerizm eǧilimi kavramının A tipi kişilik özelliǧi ve ahlaki çözülme eǧilimi kavramlarıyla etkileşimi ele alınmaktadır. Araştırma kapsamında önce konular hakkında kuramsal ve kavramsal çerçeve oluşturulmuş daha sonra özel bir banka çalışanlarına yönelik uygulama yapılmıştır. Bu çerçevede araştırma örneklemini Konyada faaliyet gösteren özel bir bankanın çalışanları oluşturmaktadır (n=360). Araştırma örnekleminden soru formu aracılıǧıyla veriler elde edilerek bu veriler AMOS ve SPSS programları kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz kapsamında doǧrulayıcı faktör analizi, korelasyon analizi ve yapısal eşitlik modeli analizleri uygulanmıştır. Araştırma bulgularına göre A tipi kişilik özelliǧinin kariyerizm eǧilimi üzerinde pozitif yönlü anlamlı bir etkisinin olduǧu belirlenmiştir. Diǧer yandan A tipi kişilik özelliǧinin ahlaki çözülme eǧilimi üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadıǧı belirlenmiştir. Bununla birlikte kariyerizm eǧiliminin ahlaki çözülme eǧilimini pozitif yönlü anlamlı olarak etkilediǧi belirlenmiştir. Araştırmanın son bulgusu olan A tipi kişilik özelliǧinin kariyerizm eǧilimine etkisinde ahlaki çözülmenin aracı etkisi tespit edilememiştir. Araştırma bulgularına göre ahlaki çözülme eǧiliminin kariyerizm eǧilimini güçlendirdiǧi, A tipi kişilik özelliǧinin de kariyerizm eǧilimini arttırdıǧı belirlenmiştir.