FOLKLORLAŞAN RİTUAL-MİSTİK XARAKTERLİ ŞƏBİH TEATRI

Geniş manada har canlıda, konkret olaraq har insanda doǧuşdan var olan oyun bütün funksiya va anlamlarına baxmayaraq aslında taqlid qabiliyyatinin üza çıxmasıdır. Şabih çıxarmaq dini hislarimizin, dini sevgimizin va bu yolda çakilan acıların ehtiyacını ödamakla rahatlama üsuludur, borcu ödamadir. Şa...

Full description

Saved in:
Bibliographic Details
Published in:Karadenīz araştırmaları 2022-12 (76), p.1217-1232
Main Author: Bayat, Fuzuli
Format: Article
Language:Turkish
Subjects:
Faith
Muslims
Mysteries
Religion
Rites & ceremonies
Online Access:Get full text
Tags: Add Tag
No Tags, Be the first to tag this record!
Description
Summary:Geniş manada har canlıda, konkret olaraq har insanda doǧuşdan var olan oyun bütün funksiya va anlamlarına baxmayaraq aslında taqlid qabiliyyatinin üza çıxmasıdır. Şabih çıxarmaq dini hislarimizin, dini sevgimizin va bu yolda çakilan acıların ehtiyacını ödamakla rahatlama üsuludur, borcu ödamadir. Şabihla müsalmanlar öz varliqlarina, qısacası, nafslarina sahib çıxmaǧı öyranmiş olurlar. Falsafi baxmdan Şabih, hayatın bizdan talab edacayi Haqqyolunda şartsiz şahid olmaǧa hazırlıqdır. Min illardir davam edan taziyalar, xatırlamalar, Karbalanı diri tutmaq üçündür. Şabih Karbaladan çox-çox öncalar var olan ritual-mifoloji dünyamızın dini-mistik lay üzarina keçirilmasi, ritualın yeni formada, yeni mazmunda yaşadılmasıdır. Şabih oyunu ham formaca, ham da manaca dini xarakter daşımasına baxmayaraq xalq teatrının bütün ünsürlarini özünda ehtiva etmişdir. dslinda xalq teatrının, xüsusan da Şabih meydan tamaşasının dini-mifoloji, ritual baǧlamlı olduǧu çoxdan isbat edilmişdir. Bela ki, özünamaxsus dramaturgiyası va teatr poetikası olan Şabihlarin an bilinani Karbala müsibatina hasr olunanı, asas münaqişa xattinin Hz.dlinin üçüncü oǧlu İmam Hüseynin dinin axlaqını, dinin manaviyyatını pozan, xilafati zorla ala keçiran Müaviyanin oǧlu Yezida qarşı ham silahlı, ham da manavi cihadıdır. Karbala dastanının son halqasi olan Şabih tamaşası sada olduǧu qadar mürakkab, basit olduǧu qadar da mükammal süjet xattina, teatral özalliya sahibdir. Şabih teatrı ila baǧlı bu yazıda Şabihin ritual-mifoloji tamalinin oyunun strukturundan tutmuş, onun mazmununa, manasına, funksiyasına qadar bir çox masalalari ehtiva etdiyi göstarilmişdir.
ISSN:1304-6918