İKİ BOYUTLU MENŞE ÜLKE ETKİSİ VE TÜKETİCİ ETNOSENTRİZMİ ETKİLEŞİMİ

• Published in: Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 2019-03, Vol.17 (1), p.77-93
• Main Author: GENÇ, Ebru
• Format: Article
• Language: English
• ISSN: 2148-029X
• DOI: 10.11611/yead.424317

Uluslararası alanda faaliyet gösteren şirketler üretimlerini farklı ülkelere kaydırınca ülke menşei kavramı da üretim-menşe-ülke ve dizayn-menşe-ülke gibi farklı boyutlar kazanmıştır. Bu çalışmada Türk tüketicilerinin ürün değerlendirmelerinde üretim-menşe-ülke ve dizayn-menşe-ülke bilgilerini dikkate alıp almadıklarını ve bu değişkenlerin hem birbirleri arasında hem de tüketici etnosentrizmiyle nasıl bir etkileşim halinde oldukları araştırılmıştır. Bu etkilerin araştırılması için bir gelişmiş ülke (ABD), bir gelişmekte olan ülke (Bangladeş) ve Türkiye’nin karşılaştırması şeklinde üç farklı ülke menşei seviyesi ele alınmıştır. Bunun yanında tüketici etnosentrizminin de tüketicilerin ürün değerlendirmelerine olan etkisine bakılarak bu değişkenin de diğer değişkenlerle olan etkileşimi analiz edilmiştir. Çalışmada 3x3 tam faktöriyel dizayn şeklinde deneysel metot kullanılarak 490 kişilik örneklemden veri toplanmıştır. Ancak deneysel manipülasyonu doğru hatırlamayanlar çıkarıldıktan sonra analizler kalan 319 kişilik örneklemle yapılmıştır. Yapılan ANCOVA analizlerinin sonucunda üretim-menşe-ülke bilgisinin tüketicilerin ürün değerlendirmelerini önemli bir şekilde etkilediği bulunmuştur ancak bu etkinin dizayn-menşe-ülkesi için geçerli olmadığı görülmüştür. Ayrıca bulgularımız tüketici ürün değerlendirmelerinde etnosentrizm ve üretim-menşe-ülke arasında önemli bir etkileşim etkisinin mevcut olduğunu bize göstermiştir. Yüksek etnosentrizme sahip tüketicilerin düşük olanlara göre ABD üretim-menşeli ürünü Türkiye üretim-menşeli ürüne göre önemli ölçüde daha düşük değerlendirdiklerini göstermiştir bu durumun düşük etnosentrizme sahip tüketicilerde tam tersi olduğu gözlenmiştir. Today, as companies have increasingly been producing in developing countries, the emerging image problem leads to the widespread use of county-of-design labelling. In parallel to that, county-of origin has been studied as a multi-dimensional concept in the literature.  In this study, county-of-origin has been examined with two dimensions as county-of-manufacturing (COM) and country-of-design (COD). In particular, we study whether Turkish consumers process the country-of-manufacturing and country-of-design information in their product evaluations, and how these variables interact with each other as well as with consumer ethnocentrism. In the analyses, country-of-origin variables were treated to have three levels; a developed country (USA), a developing country (Bangladesh) and Turkey. We used