SİNEBEL YARMA VADİSİ VE ÇEVRESİNDE (PERVARİ) NEOTEKTONİZMA'NIN JEOMORFOLOJİK PEYZAJA ETKİSİ: TEKTONO-JEOMORFOLOJİK ŞEKİLLER

• Published in: International journal of geography and geography education 2020-01 (41), p.367-395
• Main Authors: ÖZTÜRK, Yahya, ZORER, Halil
• Format: Article
• Language: English
• ISSN: 2630-6336; 2630-6336
• DOI: 10.32003/igge.653711

Çalışma alanı, Anadolu'nun morfotektonik bölgelerinden olan Doğu Anadolu Sıkışma Rejimi Bölgesinde, BZKZ'nin segmentleriyle şekillendirilen tektonik bir kuşak üzerinde bulunmaktadır. Aynı zamanda Toros Orojen Kuşağı'nın doğusunda bulunan alanın ana yapısı, KB-GD yönlü uzanan kıvrımlı yapıdan oluşmaktadır. Ancak Alp Orojenezi'nin post-Miyosen döneminde paroksizmal safhalarıyla şiddetlenen dislokasyonları, genel morfografik yapıyı değiştirmiştir. Bu değişiklik, Jura–Kretase yaşlı masif kireçtaşlarının rijit karakterlerinden dolayı oluşan kırılmalarla gerçekleştirilmiştir. Çalışma alanı çevresinde hâkim yapı kıvrımlı olsa da şekillendirici son hareket faylanmalar olmuş ve fay jeomorfolojisine ait birçok şekil bölgenin jeomorfolojik peyzajını zenginleştirmiştir. Bu çalışma, Sinebel Yarma Vadisi ve çevresinde bulunan tektono-jeomorfolojik şekillerin tespitini, litolojik, tektonik ilişkilerini ve peyzaja etkisini ortaya konulmasını amaçlamıştır. Arazi ve literatür çalışmaları sonucunda çalışma alanında kırık tektoniğini yansıtan birçok jeomorfik öge belirlenmiştir; asılı vadiler, asılı mağara, fay vadileri, fay diklikleri, basamaklı topoğrafya, façetalı tepeler, yönlü lapyalar, heyelanlar, kret, antesedant vadiler, sıralı kayşat konileri, kesilmiş tepeler, traverten, sıralı su kaynakları, çarpılmış vadi yamaçları, eğim kırıklıkları. İncelemeler sonucu bu şekillerin sıkışma ve gerilme tektoniğine bağlı oluştukları anlaşılmıştır. Alanın jeomorfolojik peyzajı tektono-dinamik karakterlidir, daha sonra denüdasyonel süreçlerin devreye girmesiyle de polijenik bir topografya özelliği kazanmıştır. The study area is located on a tectonic belt shaped by the segments of Bitlis Zagros Suture Zone in the Eastern Anatolia Compression Regime Region, which is one of the morphotectonic regions of Anatolia. At the same time, the main structure of the area to the east of the Toros Orogen Belt consists of a curved structure extending in NW-SE direction. However, the dislocations of the Alp Orogenesis, which were exacerbated by the paroxysmal phases in the post-Miocene period, changed the general morphographic structure. This change occurred by fractures formed due to the rigid characteristics of the Jurassic-Cretaceous massive limestones. Although the dominant structure around the study area is curved, the last movement has been shaped by faulting and many shapes of fault geomorphology have enriched the geomorphological landscape of the region. The aim of this study was to determine