VERGİ YÜKÜ VE MUTLULUK İLİŞKİSİNİN MEKÂNSAL EKONOMETRİK MODELLERLE ANALİZİ

• Published in: International journal of management economics and business 2020-12, Vol.16 (4), p.870-890
• Main Authors: ERALP, Anıl, ŞAHİN, Serdar, ÇAĞDAŞ, Yüksel
• Format: Article
• Language: Turkish
• Subjects: Econometrics; Happiness; Taxation; Taxes
• ISSN: 2147-9208; 2147-9194
• DOI: 10.17130/ijmeb.796533

Toplam kamu gelirleri içerisindeki payları dikkate alındıǧında, devletlerin ekonomik faaliyetlerinin finansmanına yönelik olarak kullandıkları en önemli gelir kaynaǧı vergilerdir. Devletler egemenlik güçleri gereǧi vergileri karşılıksız ve cebri nitelikte tahsil etmektedirler. Söz konusu cebir unsuru, doǧal olarak vergi ödeyen yükümlüler üzerinde psikolojik bir baskı oluşturabilmekte ve bu baskı toplumu oluşturan bireylerin mutluluk düzeyi üzerinde belirleyici bir rol oynayabilmektedir. Dolayısıyla vergi politikaları ile amaçlanan etkilerin gerçekleştirilebilmesi ve bu doǧrultuda vergiye karşı olumlu veya olumsuz anlamda oluşabilecek tepkilerin yönetilebilmesi için verginin sosyal ve psikolojik yönünün de dikkate alınması önem taşımaktadır. Bu baǧlamda bireylere vergisel yükümlülükler doǧru bir şekilde açıklandıǧında, yani toplumsal uzlaşı yoluyla vergisel yükümlüler oluşturulduǧunda vergi toplumsal bir mutluluk kaynaǧı haline gelebilecektir. Ancak, bu durum toplum tarafından kabul edilebilir bir vergi yükü oranı ile doǧrudan ilişkilidir. Bu çalışmada vergi yükünün mutluluk düzeyleri üzerindeki etkisi 2013 ve 2015 yılları için mekânsal ekonometrik modeller aracılıǧıyla Türkiye'de il düzeyinde araştırılmıştır. Tahmin edilen tüm modellerde vergi yükünün mutluluk düzeyi üzerinde negatif etkisi olduǧu görülmüştür. Vergi yükünün hesaplama şeklinden baǧımsız olarak; vergi yükü illerin mutluluk düzeylerini azaltmaktadır. Buna göre toplam vergi yükünün düşürülmesi ve kamusal hizmetlerin topluma açık bir şekilde anlatılması gerekliliǧi ortaya çıkmıştır.