Zróżnicowanie poziomu zanieczyszczenia powietrza i jego uwarunkowań techniczno-ekonomicznych: analiza skupień dla krajów UE–27

• Published in: Comparative economic research. Central and Eastern Europe 2024-01, Vol.27 (3), p.47
• Main Authors: Doryń, Wirginia, Wawrzyniak, Dorota
• Format: Article
• Language: English
• Subjects: Air pollution; Cluster analysis; Comparative studies; Emissions; Energy; Environmental degradation; Environmental impact; Environmental quality; Greenhouse gases; Innovations
• ISSN: 1508-2008; 2082-6737
• DOI: 10.18778/1508-2008.27.21

Ciągłe pogarszanie się jakości środowiska naturalnego jest jednym z najważniejszych globalnych wyzwań, przed którymi stoi obecnie ludzkość. Celem niniejszego badania była analiza różnic i podobieństw między krajami UE–27 w zakresie emisji zanieczyszczeń powietrza (gazów cieplarnianych i gazów zakwaszających) oraz ich uwarunkowań techniczno-ekonomicznych, obejmujących czynniki ekonomiczne, energetyczne, instytucjonalne oraz poziom innowacyjności. Analizę przeprowadzono na podstawie dziewięciu wskaźników ilustrujących emisje zanieczyszczeń oraz piętnastu zmiennych reprezentujących determinanty zanieczyszczenia powietrza, wykorzystując ich średnie wartości z lat 2015–2020. Do zidentyfikowania podgrup krajów o podobnych wzorcach zastosowano analizę skupień. Otrzymane wyniki wskazują na znaczące zróżnicowanie krajów UE zarówno pod względem poziomów zanieczyszczenia powietrza, jak i determinant emisji. Przeprowadzona analiza ujawniła istotne różnice pomiędzy wschodnimi krajami UE, wykazującymi wspólne wzorce zanieczyszczeń powietrza i determinant emisji, oraz zachodnimi krajami UE, które cechowały się większym zróżnicowaniem pod względem analizowanych cech. W świetle uzyskanych wyników twierdzenie o zacofanych i zanieczyszczonych nowych państwach członkowskich UE w porównaniu z bardziej zaawansowanymi i nieskażonymi środowiskowo starymi krajami UE wydaje się nadmiernie upraszczać rzeczywistość. Nasze wyniki stanowią wkład w toczącą się dyskusję na temat jakości środowiska. Wskazują na potrzebę i przestrzeń do podjęcia działań w obszarze czynników wpływających na zanieczyszczenie powietrza w celu zahamowania degradacji środowiska naturalnego. Niemniej jednak, ze względu na ujawnioną heterogeniczność między krajami, wysiłki powinny być dostosowane do ich specyfiki.