Surrogaatekwivalensie in tweetalige woordeboeke met spesifieke verwysing na zero-ekwivalensie in Afrikataalwoordeboeke : navorsings- en oorsigsartikels

• Published in: Tydskrif vir geesteswetenskappe 2011-12, Vol.50 (4), p.502-519
• Main Authors: Prinsloo, Danie, Gouws, Rufus
• Format: Article
• Language: Afrikaans
• Subjects: African languages; Afrikatale; Betekenisparafrase; Bilingual dictionaries; Communicative function; Cultural terms; Glosse; Glosses; Kommunikatiewe funksie; Kulturele terme; Leksikografiese funksies; Lexicographic functions; Linguistic gap; Linguistiese gaping; Paraphrase of meaning; Referensiele gaping; Referential gap; Surrogaatekwivalensie; Surrogate equivalence; Target user; Teikengebruiker; Teksproduksie; Teksresepsie; Text production; Text reception; Translation equivalents; Tweetalige woordeboeke; University of Stellenbosch; Vertaalekwivalente; Zero equivalence; Zero-ekwivalensie
• ISSN: 0041-4751

Tweetalige woordeboeke word om die onttrekking van verskillende tipes inligting geraadpleeg. Die datatipe waaraan die gemiddelde en kundige gebruiker van tweetalige woordeboeke die grootste behoefte het en wat daarom die algemeenste teiken van woordeboekraadpleging is, is die vertaalekwivalente, dit is die doeltaalvorme wat vir 'n bepaalde brontaalvorm verskaf word. Die leksikograaf moet vir drie hooftipes ekwivalentverhoudinge voorsiening maak, te wete absolute ekwivalensie, gedeeltelike ekwivalensie en zero-ekwivalensie. Dit is veral gevalle van zeroekwivalensie wat leksikograwe voor die uitdaging stel om op verskillende maniere daarvoor voorsiening te maak dat die gebruikers 'n optimale onttrekking van inligting aan woordeboekartikels behaal. In hierdie artikel word gefokus op die aard en besondere omvang van zeroekwivalensie in die Afrikatale en word verskillende tipes surrogaatekwivalente en benaderingswyses onder die loep geneem. 'n Onderskeid word ook gemaak tussen verskillende vlakke van surrogaatekwivalensie. Die benadering is kontemplatief sowel as transformatief en die behoeftes van die teikengebruikers ten opsigte van teksresepsie en teksproduksie word vooropgestel. Surrogate equivalence in bilingual dictionaries with specific reference to zero equivalence in dictionaries for African languages The focus in a general bilingual dictionary is on the item presenting translation equivalents for the words represented by the lemma signs. Three major types of equivalent relations prevail, i.e. full equivalence, partial equivalence and zero equivalence. These different relations of equivalence confront lexicographers with different challenges to ensure that the users will be able to achieve an optimal retrieval of information from a given dictionary article. Ideally, suitable translation equivalents in the target language would be available for each source language item. Instances where a suitable translation equivalent is not available occur in any given language pair to be treated as source and target. Adamska-Sałaciak (2006:99) goes as far as to state that "due to interlingual anisomorphism a bilingual dictionary is, strictly speaking, an impossibility" and that "all we can hope to produce are better or worse approximations". Lexicographers have an obligation towards their specific users to ensure a presentation and treatment of translation equivalents that will enable an unambiguous retrieval of information from the data on offer in the comment on s