Meme kanserinde lokal/bölgesel tedavi sonrası görülen komplikasyonlar ve bunların hasta yaşam kalitesi üzerine etkileri

• Published in: The journal of breast health 2010, Vol.6 (1), p.9-16
• Main Authors: MÜSLÜMANOĞLU, Mahmut E, KOCAMAN, Nazmiye, ÖZMEN, Vahit, KEÇER, Mustafa, GÜLER, Sertaç Ata, SARIÇAM, Gülay, ÖZÇINAR, Beyza, ÖZKAN, Mİne, GÜLLÜOĞLU, Bahadır M, İĞCİ, Abdullah
• Format: Article
• Language: Turkish
• ISSN: 1306-0945

Giriş: Bu çalışmanın amacı, meme kanseri tanısı ile tedavi edilen kadınlarda uygulanan lokal tedavilere bağlı kısa ve uzun dönem komplikasyonları ve bunlara neden olan faktörleri araştırmaktır. Yöntem ve Gereçler: Bu prospektif klinik çalışmaya erken evre meme kanseri (Evre I ve II) tanısı ile ameliyat edilen ve takip edilebilen toplam 218 hasta dahil edildi. Bu hastalarda uygulanan lokal cerrahi tedaviler (lumpektomi, mastektomi, sentinel lenf nodülü biyopsisi ve aksiller disseksiyon) ve radyoterapiye bağlı ameliyat öncesi, ameliyat sonrası erken dönem (1. hafta), ameliyat sonrası orta dönem (9.-12. ay) ve uzun dönemde (ortalama 50 ay) komplikasyonlar (omuz hareket kısıtlılığı, ağrı, fonksiyonel kapasitede bozulma, lenfödem ve his kaybı), hasta yaşam kalitesi ve bunları etkileyen faktörler istatistiksel olarak incelendi. Bulgular: 218 hastanın ortanca yaşı 48 (19-82) idi. Ameliyat sonrası lenfödem görülme sıklığı, erken dönemde %14.7, orta dönemde %24.8, uzun dönemde ise %6.9 olarak bulundu. Ameliyat sonrası erken dönemde omuz hareketlerinde kısıtlılık, ağrı ve fonksiyonel kapasitede azalma saptanırken, 9.-12. ay takiplerinde omuz hareketlerinden internal fleksiyon hariç tüm hareketlerin, ağrının ve fonksiyonel kapasitenin normale döndüğü, ortalama 50 aylık takip sonucunda tüm parametrelerin ameliyat öncesi ile karşılaştırıldığında normal sınırlarda olduğu görüldü. Lenfödem gelişimini etkileyen faktörler; aksiller lenf nodülü diseksiyonu yapılması (p=0.002), aksillaya radyoterapi (RT) verilmesi (p<0.001) olarak tespit edildi. Ameliyat sonrası erken dönemde depresyonu etkileyen faktörler incelendiğinde; sigara (p=0.008), aksiller lenf nodülü diseksiyonu yapılmış olması (p=0.045) ve erken dönemde lenfödem gelişimi (p=0.005) anlamlı faktörler olarak bulunurken, ameliyat sonrası geç dönemde depresyon gelişimi üzerinde, aksiller diseksiyon (p=0.021) ve mastektomi yapılmış olması (p=0.036), dren konulması (p=0.028) ve his kaybı (p=0.027) anlamlı olarak bulundu. Tartışma: Bu çalışma sonucunda, hastaların yarısından fazlasının meme kanseri tedavisi sonrası, kolda ağrı, omuz hareketlerinde kısıtlılık, kolun fonksiyonel kapasitesinde kısıtlılık, kolda şişlik, sertlik, his kaybı gibi komplikasyonların en az birinden şikayetçi olduğu sonucu ortaya çıkmış ve hangi hasta grubunun bu komplikasyonlardan daha az etkilendiğine baktığımızda; özellikle sentinel lenf nodülü biyopsisi yapılan, aksillaya radyoterapi almayan hasta grubunda tedavi sonrası yaşam kalitesinin dah