Yüklenici firmaların rekabeti: İş çevresi bağlamı

• Published in: İTÜ dergisi/a, (Mimarlık, planlama ve tasarım) (Mimarlık, planlama ve tasarım), 2010, Vol.9 (1), p.129-141
• Main Authors: ÖZÜERKEN, A. Şule, YAZICI, Ela, Öney
• Format: Article
• Language: Turkish
• Subjects: Business environment; business management; Civil Engineering in General; competition; Competitive power; Construction sector; Contractor company; İnşaat Mühendisliği (Genel); İnşaat sektörü; İş yönetimi; İş çevresi; İşletme Mühendisliği; Management Engineering; Rekabet; Rekabet gücü; Yüklenici firma
• ISSN: 1303-7005

Rekabet konusunda geniş bir zaman içinde oluşan büyük bir bilgi birikimi bulunmaktadır. Bugüne kadar yönetim bilimlerinde firma düzeyinde rekabeti inceleyen çok sayıda çalışma yapılmış ve firma içi veya firma dışı faktörlere odaklanan rekabet teorileri geliştirilmiştir. Konu inşaat sektörü özelinde ele alındığında, yönetim bilimlerindeki ilgiye paralel olarak özellikle 1990'lardan sonra konuya olan ilginin arttığı görülmektedir. Bununla birlikte yapılan çalışmaların (i) imalât sektörü için geliştirilen modelleri uyarlamada sektörün özelliklerini yeterince dikkate almaması, (ii) genellikle uluslararası pazarlarda faaliyet gösteren büyük firmalara odaklanması ve (iii) rekabeti kantitatif/ nicel yaklaşımla sayısal göstergeler üzerinden incelemesi sebebiyle sektördeki rekabetin nasıl şekillendiğini ve nelerden etkilendiğini açıklamaktan uzaktır. Yukarıda tarif edilen bilgi boşluğunu doldurmak üzere yüklenici firmaların rekabetini iş çevresindeki ilişkiler ışığında incelemek ve firma büyüklüğü, hizmet verilen müşteri tipi ve faaliyet gösterilen pazar gibi bağlamsal faktörlerin rekabeti nasıl etkilediğini ortaya koymak üzere nitel bir araştırma yapılmıştır. Araştırmanın sonuçları (i) iş çevresinde etkili olan ilişkilerin yüklenici frimaların rekabetlerini doğrudan etkilediğini ortaya koymaktadır. Bu ilişkilerde özellikle sektörün ana aktörlerinden olan ve talebi yaratan müşteriler ile üretimin gerçekleşmesinin vaz geçilmez parçası olan tedarikçiler ön plana çıkmaktadır, (ii) rekabet ortamının firma büyüklüğü, hizmet verilen müşteri ve faaliyet gösterilen pazardan etkilendiğini göstermektedir, (iii) proje bazlı üretim, parçalı yapı, enformel ilişkiler ve talebin süreksizliği gibi inşaat sektörünün kendine has özelliklerinin rekabetle ilgili yapılacak çalışmalara dahil edilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Competitiveness is a multi defined term which can be applied to firms, industries, and nations. Different definitions of competitiveness can be found in literature due to the fact that the term fulfils different meanings at different levels. More comprehensively, D'Cruz and Rugman (1992) define competitiveness at firm level as "the ability of a firm to design, to produce and or market products superior to those offered by competitors, considering the price and non price qualities". A quick review of the management literature reveals that there exist various understandings when dealing with an intricate concept like competitiveness. Consequently a number of th